Boekreview – De illusie van drank (Dutch only)

Aan het begin waarschuwt Jeroen Derks al: in dit boek vind je geen beschrijving hoe whisky, speciaalbier of wijn gemaakt wordt. Daarover zijn er al talloze andere boeken op de markt. Dat schept zekere verwachtingen over de inhoud: waar gaat het dan over? Al snel wordt duidelijk dat Derks zijn huiswerk heeft gedaan. In het eerste deel wordt zeer gedegen uitgelegd wat er allemaal komt kijken bij proeven: niet alleen de neus en de tong zijn belangrijk, maar de ervaring wordt beïnvloed door wat je ziet, waar je bent, wat je hoort, je vorige ervaringen, en wat nog meer. Het gaat niet alleen over whisky, hoewel het duidelijk is dat whisky zijn favoriete drankje is, maar over hoe smaak tot stand komt. Telkens neemt hij kleine uitstapjes naar interessante feiten en persoonlijke anekdotes. De inmiddels beruchte kaart van de tong waar de basissmaken zouden worden waargenomen wordt zorgvuldig ontkracht, inclusief verwijzing naar de originele publicatie uit 1901 (Hanig, 1901). Deze uitstapjes zijn zeer vermakelijk en interessant, hoewel het tegen het einde van het tweede deel en in het derde deel soms afleidt van de gestelde vragen: hoe zit het nou uiteindelijk met die virtuele drank? Het is een zeer prikkelend boek, maar soms komen er geen antwoorden op de vragen. Waarschijnlijk terecht, omdat men de antwoorden nog niet heeft (?), maar dat blijkt niet zo duidelijk uit de tekst.

Halverwege het boek neemt Derks een hoge vlucht. Ik ken persoonlijk geen ander boek dat je moeiteloos meeneemt van Fettercairn, via Plato’s beroemde grot én een uitstapje naar de Matrix, terugbrengt naar de Schotse hooglanden. Maar dat is dan ook precies wat virtual reality kan doen, zoals Derks vrij uitgebreid bespreekt. Aan de hand van whisky wordt de vraag gesteld of we in een simulatie leven, inclusief heldere uiteenzetting met argumenten, en wordt kwantummechanica en snaartheorie uitgelegd. Dat is erg veel voor een boek over (de illusie van) drank.

Het is waar, het boek geeft geen ellelange beschrijvingen hoe whisky wordt gemaakt (want zie elders), maar er wordt wel degelijk beknopt en helder beschreven hoe verschillende soorten drank gemaakt worden, terwijl ook zware filosofische en natuurkundige kost helder wordt opgedist. Een boek wat aanzet tot denken en discussies die het best plaats hebben bij een goed glas.

Jeroen Derks – De illusie van drank

Uitgeverij Elikser

Ilja Croijmans is voor dit boek geïnterviewd door de auteur, maar schreef dit review uit eigen initiatief